De Amerikaanse verkiezingen, 2016
Na een lange strijd van moddergooien tussen beide partijen was het dan eindelijk zo ver. De laatste weken voelde je het kwik stijgen in de run naar het presidentschap. Het taaltje werd gemener en de stemmers trokken bijna hun eigen haar uit in de vele wachtrijen.
Op de vooravond van de verkiezingen gaf Obama ons hoop:
“No matter what happens, the sun will rise in the morning and America will still be the greatest nation on earth.”
Het was pas toen ik een update via e-mail kreeg dat Clinton New Jersey (de staat waar ik nu woon) binnen had dat ik besloot om me op de zetel neer te vleien zodat ik op de eerste rij zat om geschiedenis werkelijkheid te zien worden.
Hoewel New Jersey de laatste paar keren ook voor de Democraten gestemd had, was ik toch een beetje verbaasd. Vroeger was New Jersey meer Republikeins en dat was ook te zien in de honderden voortuinen met Trump-bordjes dat ik bijna dagelijks passeerde. Door de polls had ik ’t idee dat ’t wel zou lukken voor Hillary, maar ik verwachtte wel moeilijkheden. Toen ik bovenstaande afbeelding in mijn mailbox zag, zag ik het echter helemaal zitten…
Eenmaal de tv aan ging en ik voor bijna elke staat de zin “To close to call” hoorde, werd overduidelijk dat het geen ‘picnick in the park’ zou worden voor Hillary. Ik haalde er wat chips en een pintje bij, want het was duidelijk dat dit een all nighter zou worden. Op NBC News werden de resultaten geprojecteerd op de ijspiste en de toren van het Rockefeller Center.
CNN ging nog een stapje verder en koos voor een projectie op de Empire State Building:
Jep, de Amerikanen weten wel hoe ze van iets een show kunnen maken. Het was dan ook de hele avond nagelbijten. Terwijl ik de kaart van Amerika roder en roder zag worden voelde ik me ook misselijker en misselijker worden. Ik had niet verwacht dat het me zo zou raken. ’t Ventje zijn been wipte op en neer en elke zin die hij zei werd korter en korter. Hem raakte het blijkbaar ook. Eens Pennsylvania rood kleurde wisten we hoe laat ’t was.
Met de toon van Erik Van Looy in mijn hoofd kon ik niet anders denken: “’t Is gebeurd… Trump wordt president!”
Donald Trump: een vindingrijke zakenman
Toen Trump anderhalf jaar geleden aankondigde dat hij voor het presidentschap zou gaan, wierp ik even een nieuwsgierige blik. Bij zowat elke verkiezing sinds eind jaren ’80 was er wel eens sprake van Trump, maar niemand nam dat ooit echt serieus (tenzij de makers van The Simpsons 16 jaar geleden.)
Eerlijk? In het begin vond ik het idee van Trump als presidentskandidaat best intrigerend. Ik geloofde dat de idiote opmerkingen over Obama zijn nationaliteit tijdens diens campagne gewoon wat plagerijen waren. Een beetje alsof hij een karikatuur van zichzelf neerzette zoals Paris Hilton dat ooit deed.
Geef toe, welke (zaken)man keek in de jaren ’90 niét op naar Trump? Ja, ook bij ons thuis stond zijn boek op de boekenplank. Op business vlak had hij dan ook verdomd goede ideeën.
Nu ik wat extra tijd voorhanden heb, heb ik besloten om series te (her)bekijken die enkel en alleen plaatsvinden in NYC. Welke serie is er meer New York dan Sex and the City? Al in de allereerste aflevering werd ik geconfronteerd met Trump. Wanneer Samantha Mr. Big aan de bar ziet staan is ze erg onder de indruk: “The next Donald Trump, but much better looking.” In het tweede seizoen doen ze er nog een schepje bovenop: Samantha zit in een zaak waar Trump himself ook aanwezig is.
Tijdens de beelden krijg je Carrie als voice-over te horen: “Samantha, a Cosmopolitan and Donald Trump. You don’t get more New York than that.”
Trump had van zichzelf én zijn naam een merk gemaakt. Een film of een serie in New York zonder Trump? Ondenkbaar! Het wil toch wat zeggen wanneer je in een resem films en series voorkomt en je telkens opnieuw gewoonweg jezelf mag spelen.
Mijn favoriet als kind?
Wanneer McKulkin als Kevin in Home Alone 2 de ‘boss’ himself tegen het lijf loopt. Op dat moment was Trump namelijk eigenaar van het New York’s Plaza Hotel!
Zelfs de Clintons leken vroeger een boontje te hebben voor Trump. Al kan dat ook te maken hebben gehad met het feit dat Trump over de jaren heen heel wat geld gestoken heeft in hun campagne toen hij zich even bekeerd had als Democraat…
Begin jaren 2000 keek ik dan ook reikhalzend uit naar The apprentice a.k.a. “The ultimate job interview.” Verschillende kandidaten moesten aan de hand van enkele opdrachten tonen wat ze waard waren. De winnaar kreeg een vast contract van $250.000 voor een jaar en mocht in één van Trump zijn bedrijven werken. Ik keek slechts één seizoen en hoewel het grotendeels een show was waardoor ik een beetje op mijn honger bleef zitten had ik wel een hoge dunk van Trump.
Donald Trump for president?
Ik speelde even met het idee, een buitenstaander in het Witte Huis, dat zou wel voor verfrissing kunnen zorgen. En als Donald Trump als zakenman uit een faillissement kan raken en opnieuw aan de top kan staan, zou dat dan niet iets goed kunnen betekenen voor de Amerikaanse economie?
Dat was tenminste tot ik zijn toespraak hoorde met de officiële aankondiging dat hij president wou worden. Mijn nekharen gingen al meteen overeind bij één van zijn eerste uitspraken. “Wanneer heeft Amerika nog eens een grootmacht verslaan?” Chinezen, Japanners, Mexicanen, Syriërs, moslims, … Allen moesten ze er aan geloven in die eerste speech. Hij boorde meteen het Amerikaanse leger de grond in en veegde de vloer met Obamacare dat hij gewoonweg nutteloos vond. Ik geloof zelfs dat ik het einde van zijn speech niet haalde. Het was niet om aan te zien. Net zoals de vele andere uitspraken die hij nadien gedaan heeft. Mijn beeld over Trump werd dan ook serieus bijgeschaafd.
Hillary Clinton, van first lady naar first female president?
En wat met Hillary Clinton? Nooit mijn favoriet geweest, maar altijd veel respect voor haar gehad. Hetgeen ze als vrouw bereikt heeft is ongelofelijk, zeker in een land zoals Amerika. In België durven we al eens klagen over ongelijkheid, maar eigenlijk stellen we het er – als vrouw – zo slecht nog niet. Van alle landen in de wereld staan we steeds in een top tien in de strijd tegen ongelijkheid, dit omdat er onder andere bijna geen verschil is in loon, omdat er geen kindhuwelijken zijn, weinig tienerzwangerschappen, omdat vrouwen er ook met andere vrouwen kunnen trouwen en omdat er heel wat vrouwen in belangrijke topposities zetelen (helaas niet genoeg om op nr.1 te staan).
België heeft wel nog wat werk voor de boeg, maar in Amerika is het nog heel andere koek! Amerika is op veel vlakken een vooruitstrevend land, maar bengelt in het lijstje van ‘vrouwen-gelijkheid’ vaak ergens onderaan. Vrouw zijn in Amerika, het is niet makkelijk. Vandaar ook mijn ontzag voor Hillary Clinton. Ja, er zijn een paar louche dingen aan de gang (e-mail anyone?), maar bij Trump niet? (Hoezo Putin nog nooit gezien?)
Zoals velen de afgelopen tijd zeiden: “Kiezen tussen pest en cholera.”. Anderzijds, als je dan toch tussen die twee moét kiezen, kies je dan niet voor zekerheid? Voor ervaring? Voor intelligentie? Clinton heeft zich al meerdere malen bewezen in haar verschillende posities in het Witte Huis. Ondanks alles, was zij toch wel de beste keuze. Heel wat polls leken ook die richting uit te gaan. We waren bijna zeker dat er geschiedenis zou geschreven worden. Een eerste vrouwelijke president…
Wie wou kon al op voorhand stemmen, op sommige plaatsen zorgde dat echter voor immense wachtrijen. Blijkbaar waren er ook meer dan 800 plaatsen waar men in 2012 wel kon stemmen bij deze verkiezingen gesloten. Ik zag op social media dan ook heel wat foto’s met ellenlange rijen passeren. Of iedereen dan ook daadwerkelijk bleef hangen om te stemmen?
Zou jij stemmen als je enkel en alleen de keuze had tussen Trump en Hillary? Ik kan me goed voorstellen dat je bij een keuze zoals deze gewoonweg de handdoek in de ring gooit en niet gaat stemmen. Nochtans hebben onze voorvaders én die van de Amerikanen hard gevochten voor hun stemrecht.
Bijna de helft van de stemgerechtigden heeft niét gestemd. Uit cijfers blijkt bovendien dat de cijfers van de Republikeinen min of meer gelijk zijn gebleven, maar de Democraten zijn gewoonweg niet komen opdagen om hun stem uit te brengen.
Was het een droom?
Terwijl ’t ventje en ik in onszelf knepen en besloten om te gaan slapen in de hoop dat als we morgen zouden wakker worden alles een droom zou zijn, werd Europa écht wakker. De berichtjes op social media stroomden langzaam binnen, het ene met nog meer ongeloof dan het andere. Ik zeg dan wel dat de polls op de vooravond van de verkiezingen richting Clinton uitwezen, maar ergens wist ik wel dat dit het resultaat zou zijn.
In New York vonden we meestal gelijk gestemden. Zoals mijn Uber-chauffeur onlangs zei: “You’ll see, if Trump wins, CIA will shoot him down. You know, just like they did with Kennedy.” Alleen werd uit andere gesprekken, interviews op de radio en filmpjes op het internet vrij snel duidelijk dat ze niet overal in Amerika op deze manier dachten.
In Europa neigen we automatisch meer naar de zijde van de Democraten. Ik vermoed dan ook dat Europa zo in shock is omdat het niet is wat zij willen zien. Ook al gebeurt bijna overal – zelfs in Europa – hetzelfde. Er wordt gekozen voor rechtsere vleugels, er wordt gekozen voor extravagante figuren, er wordt gekozen voor onzekerheid, er wordt gekozen voor iets anders.
Tijdens de live uitzending die ik op tv bekeek werden heel wat mensen geïnterviewd en hoewel ik bij heel wat reacties reageerde met gesnuif, kon ik af en toe de gedachtengang wel begrijpen. Als je de Amerikaan zo bezig hoorde klonk het met momenten zelfs logisch om op Trump te stemmen. Wat me echter opviel was dat de Amerikanen vaak voor Trump kozen als protest. Of omdat ze een nieuwe wind wilden zien waaien. Toen de vraag aan een vrouw gesteld werd waarom ze op Trump had gestemd zei ze: “Simple, he’s himself, he just tells it like it is.” Eén van de problemen van Clinton is dat ze reeds een politieker was, en wie gelooft tegenwoordig nog een politieker?
Wanneer je bovendien de rij aan presidenten bekijkt zie je steeds weer opnieuw hoe de opvolger vaak het uiterste is van de aftredende president. Mensen willen gewoon iets anders. Zeg nu zelf, wie is er meer tegengesteld dan Trump? Misschien is het de schuld van de media. Trump was elke dag opnieuw in beeld. En hoe je ’t ook draait of keert: ook negatieve reclame is reclame.
Uit cijfers bleek ook dat opvallend meer mannen voor Trump gestemd hebben, mannen die vorige keer nochtans op Obama gestemd hadden. Hebben ze schrik van een vrouwelijke president? Of vinden ze dat Hillary gewoon in de keuken thuis hoort? Het is best straf om te zien hoe Trump weg komt met alle beledigende dingen die hij zegt.
Als Hillary ook maar één keer over dezelfde schreef was gegaan zou ze ‘bitch’ genoemd worden en er serieus op afgerekend worden. Trump is dan weer de coole selfmade man die met alles wegkomt. Amerikanen zijn zowaar jaloers op het feit dat hij waarschijnlijk met belastingen gesjoemeld heeft. Ze vinden dat zo iemand pas écht geslaagd is in het leven.
Ik heb geen idee wat de toekomst zal brengen. Ik hou een beetje mijn hart vast, maar ik blijf hopen op de intelligentie van de anderen die ook in het Witte Huis vertoeven. Want hoewel Trump dan wel mag denken dat hij zich nu alles kan permitteren als president, uiteindelijk is hij het boegbeeld van een partij en is er achter de schermen heel wat meer nodig om een nieuwe wet door het Witte Huis te laten passeren.
Ik heb daadwerkelijk geschiedenis zien gebeuren. Misschien niet de geschiedenis die ik gehoopt had, maar toch geschiedenis. Het zal gissen blijven naar ’t hoe, wat en waarom. De tijd is gekomen om ons te verzoenen met het resultaat en af te wachten. En bovenal: nu zitten we op de eerste rij om een wel héél speciale show van dichtbij te zien!
Hoop
De verkiezingen deden me denken aan het Brexit-verhaal. Hoe een schreeuw om aandacht in gang werd gezet als een soort grap. Hoe iedereen zag gebeuren wat men allemaal dacht dat er nooit zou gebeuren. Hoe velen zichzelf later vervloekten dat ze het zo ver laten komen hebben.
Net zoals bij de Brexit zou de kaart er erg anders hebben uitgezien hadden enkel de jonge mensen gestemd voor de volgende president:
Of wat dacht je van het feit dat Hillary meer stemmen had dan Trump? Een verschil van meer dan 150.000 kiezers! Peanuts voor Amerika, maar toch ook niet niets. Alleen telt in Amerika niet het meest aantal stemmen, maar worden de kiesmannen per staat (afhankelijk van de bevolking per staat) samen geteld.
Is het dan slecht gesteld met onze toekomst?
Bovendien vonden veel mensen in Amerika het idee van Trump blijkbaar zo verschrikkelijk dat de website om te emigreren naar Canada overbelast was en gewoonweg uit viel. Zelfs ’t ventje en ik hadden al eens al lachende gezegd dat als Trump wint we altijd nog naar Canada kunnen verhuizen. Op den duur gaat men zoiets dus blijkbaar nog echt gaan overwegen.
Ik wou het eerst niet zien, maar de volgende dag keek ik zelfs naar de ‘nederlaag-speech’ van Hillary Clinton.
Hoewel ik nooit veel op had met haar rolden de tranen over mijn wangen. Was ik Hillary geweest, ik had een dikke middelvinger opgestoken en gezegd: “Mensen, ik ben weg, trekt uw plan!” Haar speech was echter een zinderende boodschap van hoop en kracht. Zij mag dan geen aanspraak meer maken op het presidentschap, maar alle kleine meisjes in Amerika dromen er tenminste niet meer van om een prinses te worden. Neen, ze willen, de volgende president worden.
Stiekem droom ik van Michelle Obama for president in 2020, maar voorlopig hou ik mijn boodschap bij deze:
